انجمن‌ها

نسخه معادل واژه انگلیسی Version است و نباید با Copy  اشتباه گرفته شود. در واژه نامه های فارسی (معین و دهخدا) معنی نسخه بیشتر  معادل با "رونوشت" و "نوشته ای که از روی نوشته دیگر تهیه کنند" آمده است. اما در فرهنگهای انگلیسی برای واژه Version معانی مختلفی ذکر شده است که موارد مرتبط با بحث ما موارد زیر است:

از لحاظ ریشه شناسی (Etymology):

From Middle French version, from Medieval Latin versiō (“a turning”), from Latin vertō (“to turn”). Used in English since 16th century

ریشه این واژه همانطور که می بینید به معنی  "turn" (گردش، چرخش، دگرگونی، ...)است  

معانی مختلف واژه نسخه (Version):

an account of a matter from a certain point of view, as contrasted with others: his version of the accident is different from the policeman's   
گزارش یا حکایت یک موضوع از یک دیدگاه متفاوت با دیگران

 a translation, esp of the Bible, from one language into another 
ترجمه، بخصوص در مورد انجیل

a variant form of something; type  

 

 

فرم یا شکل مختلفی از یک چیز ؛ نوع

Alternative manifestations of a single work
نمودهای جایگزین یک اثر واحد

مفهوم نسخه در منابع دیجیتال
با توجه به مقدمات فوق می توان در موارد زیر از امکان نسخه در کتابخانه دیجیتال استفاده کرد:

- فرمتهای مختلف یک منبع دیجیتال : برای مثال فرمتهای مختلف متن مانند (doc, docx,html, pdf, ...) می تواند نسخه های مختلف یک منبع دیجیتال باشد.
- بازنویسی ها و تصحیح های مختلف یک اثر متنی: مثلا" دیوان حافظ با تصحیحات مختلف شاملو، دکترغنی، ...
 -سایزهای مختلف یک منبع دیجیتال تصویری: اگر یک تصویر بنا به دلایل مختلف دارای سایزهای مختلف باشد می توان آنها را به شکل نسخه های دیگر منبع ثبت کرد.
- نوع رنگهای مختلف یا نمونه های پردازش شده یک فایل تصویری: نسخه های سیاه سفید، رنگی 8 بیت، ... یا نسخه های بازتولید شده با فیلترها و ابزارهای مختلف در نرم افزارهای پردازش تصویر (نمونه رنگ روغن، ...)
- اجراها و تنظیمهای مختلف یک فایل صوتی/تصویری: گاهی بعضی از آهنگهای قدیمی توسط خود خواننده یا شخص دیگری بازخوانی و تنظیم دوباره می شود که در واقع نسخه جدیدی از آهنگ است و نیز بعضی از فیلمها نیز توسط کارگردان دیگری بازسازی می شود که می شود به نوعی آن را نسخه جدیدی از اثر تلقی کرد.

موارد فوق به ذهن بنده می رسد که امیدوارم دوستان نیز در این بحث شرکت کرده و اشکالات و نواقص آن را رفع نمایند.

در تکمیل پاسخ "تاریوردی" توجه به نکات زیر ضروری است:

- نسخه فقط در مواردی بکار می رود که دقیقا" یک اثر (منبع) وجود دارد به همین خاطر شامل مواردی مانند اجراهای مختلف یک آهنگ توسط خواننده های مختلف نمی شود. در چنین مواردی تغییرات دو منبع آنقدر زیاد است که از دایره مفهوم نسخه در کتابخانه دیجیتال خارج می شود.
- در مفهوم نسخه توالی زمانی نسخه ها (و بخصوص آخرین نسخه)  اهمیت دارد. برای روشن تر شدن این موضوع فرض کنید گزارش یک طرح در مراحل مختلف شامل اصلاحات جزئی می شود. اگر برای یک مرکز، جزئیات این اصلاحها اهمیت داشته باشد آنگاه باید تمام گزارشها را در کتابخانه دیجیتال به شکل نسخه های مختلف یک گزارش ثبت و ذخیره کند. در چنین مواردی برای برای مسئول پروژه تمام نسخه ها و برای کاربر نهایی تنها نسخه آخر اهمیت دارد که برای این قضیه در کتابخانه دیجیتال امکان فیلتر کردن جستجو و نمایش فقط آخرین نسخه پیاده سازی شده است.
- از مفهوم نسخه نباید برای طبقه بندی و یا دسته بندی منابع دیجیتال استفاده کرد و برای این کار  فقط باید از امکانات درخت منابع دیجیتال استفاده شود.
- در مورد فایلهای تصویری (عکس)، امکان پردازشهای مختلف رنگ در زمان نمایش وجود دارد لذا نیازی به ذخیره نسخه های مختلف نیست اما در مورد فیلمها و فایلهای بزرگ از آنجا که امکان پردازش در لحظه وجود ندارد لذا ذخیره نسخه های مختلف یک فیلم  از نظر سایز معنی پیدا می کند.