در بحث آمادهسازی اسناد، تهيه برچسبهاي مختلف و چسباندن آنها بر روی سند، از کارهای جاری در هر کتابخانه میباشد. بسته به نوع سند و نحوه ردهبندي آن، برچسبهاي خاصی طراحي گردیده است. برای مثال برچسبهای مورد استفاده کتابها را بدلیل پرکاربرد بودن، بررسی مینماییم:
1) برچسب عطف: حاوي "شماره ردهبندي کنگره یا دیویی" باضافه "شماره نسخه"، "جلد" و غیره میباشد که در قسمت عطف کتاب چسبانده ميشود.
2) برچسب کارت و جیب امانت: علاوه بر اطلاعات برچسب عطف، حاوي اطلاعاتي مانند "عنوان"، "نويسنده" و "شماره ثبت" است که بر روی کارت امانت و جيب کتاب چسبانده میشود.
3) برچسب بارکد: حاوی "کدمیلهای" که شامل یک شماره خاص برای هر نسخه یا جلد از یک عنوان کتاب میباشد، و برای مکانیزه کردن روند امانت کتابها، مورد استفاده قرار میگیرد.
در ادامه روش چاپ برچسب عطف کتاب با شماره ردهبندی کنگره توضیح داده میشود:
در نرمافزار سیمرغ چاپ تمامی انواع برچسبها از طریق صفحه نمایش خلاصه رکوردها در فایل اصلی، فایل تدوین، فایل اصلاح، اصلاح مستقیم و همچنین مجموعهها امکانپذیر میباشد.
پس از اجرای کلاینت سیمرغ و انتخاب پایگاه کتابهای فارسی، همانطور که در بالا توضیح داده شد، کافی است تا در صفحه نمایش خلاصه رکوردها بر روی تکمه واقع در بالا سمت چپ صفحه، کلیک نمایید تا پنجره زیر نمایش داده شود:
محدوده رکوردها:
برای مشخص کردن محدوده رکوردها بهتر است تا رکوردهای مورد نظر را قبل از کلیک کردن بروی تکمه انتخاب نمود که در اینصورت در محدوده رکوردها نمایش داده میشود. اما از روشهای زیر نیز برای مشخص نمودن رکوردها میتوان استفاده کرد:
- استفاده از کاما "," برای رکوردهاي جدا از هم. مثال: 3,6,8 ---> يعني رکوردهاي شماره 3 و 6 و 8
- استفاده از خط تيره "-" براي محدوده رکوردهاي پشت سرهم. مثال: 20-3 ---> يعني رکوردهاي شماره 3 و 20 و همه رکوردهای بین آنها
- استفاده از کاما "," و خط تيره "-" تواما". مثال: 30-15, 12-4, 1 ---> يعني رکوردهاي شماره 1 و محدوده 4 تا 12 و محدوده 15 تا 30
نوع برچسب:
همانند شکل بالا تمامی انواع برچسبهای تعریف شده برای کتاب، در این فهرست بازشونده وجود دارد که قرار است به عنوان نمونه برچسب عطف کتاب (کنگره) را انتخاب شود:
فرم گزارش:
منظور از فرم گزارش، صفحه نمایش مناسب برای فهرست برچسبها میباشد که بهتر است همان صفحه خلاصه برچسبها بماند.
مرتب سازی:
به منظور مرتبسازی نزولی برچسبها براساس شماره ثبت، لازم است تا تیک گزارش به فرم مرتب شده ارائه شود را بزنید (یعنی بزرگترین شماره ثبت در ابتدای لیست قرار گیرد). اما اگر گزارش مرتب شده نباشد، ابتدا کلیه برچسبهای یک رکورد و سپس برچسبهای رکورد بعدی لیست میگردد (یعنی براساس ترتیب رکوردهای انتخاب شده).
در انتها پنجره فوق را تصویب نمایید تا فهرست برچسبها به شکل زیر نمایش داده شود:
همانطور که ملاحظه مینمایید امکان انتخاب هر یک از برچسبها و یا انتخاب همه آنها وجود دارد. پس از انتخاب برچسبها بر روی تکمه کلیک نمایید تا پنجره زیر باز شود:
محدوده برچسبها:
اگر به هر دلیلی تمایل نداشتید تا برچسبها را در صفحه نمایش خلاصه، یا لیست برچسبها انتخاب کنید، با استفاده از توضیحاتی که در بالا در مورد محدوده رکوردها داده شد، میتوانید محدوده برچسبها را برای چاپ مشخص نمایید.
فرم گزارش:
در نرمافزار سیمرغ امکان تعریف هر نوع لیبل یا برچسبی، براساس ابعاد خود برچسب و تعداد آن در یک صفحه وجود دارد. از آنجاییکه برچسبهایی با ابعاد مختلف برای منظورهای مختلف در بازار تولید میشود، برای راحتی کاربران، پرکاربردترین آنها در نرمافزار تعریف شده است (همانند شکل بالا). در این قسمت فرم گزارش را میبایست بسته به نوع برچسب برای چاپ انتخاب نمایید. به عنوان مثال لیبل عطف 35تایی انتخاب میگردد.
انديس برچسب در صفحه:
در عکس زیر نمونهای از یک صفحه لیبل عطف 35تایی را ملاحظه مینمایید. ابعاد هر برچسب 2.5x5 سانتیمتر میباشد. این برچسبها در 7 ستون و 5 سطر، بر روی صفحه کاغذ روغنی زرد رنگ قرار گرفته و تشکیل یک ماتریس منظم 7x5 را دادهاند. گاهی از اوقات پیش میآید که تعداد برچسبهایی که بایستی چاپ گرفته شوند از یک صفحه یا 35 برچسب، بیشتر است و مقداری از برچسبها یا لیبلهای صفحه بعدی نیز مورد استفاده قرار میگیرد. در نرمافزار سیمرغ این امکان وجود دارد تا برای صرفهجويي در مصرف برچسب، بتوان از بقیه برچسبهای استفاده نشده در آن صفحه دوم، برای دفعات بعدی چاپ نیز استفاده نمود. براي مثال فرض کنيد از يک صفحه برچسب 35 تايي، تا برچسب 14 در دفعه قبلی چاپ استفاده شده است و از برچسب 15 به بعد میتوان برای چاپ بعدی استفاده نمود. برای اين مورد خاص کافي است تا در قسمت انديس برچسب در صفحه عدد 15 وارد شود. نحوه شمارش و تعيين انديس به اين صورت است که از اولين برچسب در بالای صفحه و سمت چپ، بايد شمارش را از عدد یک شروع نمود تا به برچسب مورد نظر رسيد.
تعداد چاپ:
اگر به هر دليلی میخواهید براي هر نسخه بيش از يک برچسب چاپ شود، کافی است تا تعداد دلخواه را در اين قسمت وارد نمایید. استفاده از اين امکان برای لیبل عطف، بيشتر براي کتابهايي است که پوشش (Cover) دارند و کتابدار لازم میداند تا يک برچسب را روي پوشش و برچسب دوم را روي خود کتاب بچسباند.
چاپ ارقام فارسي به شکل عربي:
بعضي از چاپگرهای قدیمی امکان چاپ اعداد فارسي را ندارند و به جاي اعداد، کاراکتر علامت سوال (؟) را چاپ ميکنند. در صورت برخورد با چنین موردی، گزینه فوق را انتخاب نمایید تا اعداد به شکل عربي چاپ شوند.
بعد از مشخص کردن 4 مورد فوق بر روی تکمه کلیک کنید.
در صفحه پیش نمایش میتوان نحوه چیدمان برچسبها را قبل از چاپ ملاحظه نمود. در صورت اطمينان از صحت برچسبها، بر روی تکمه در بالای صفحه کلیک نمایید تا چاپ برچسبها بر روی چاپگر شروع شود. مسلما آنچه که در پيش نمايش دیده میشود به همان شکل برای چاپگر ارسال و در صورت استفاده از لیبل مناسب چاپ خواهد شد.
لازم به ذکر است، در صورت اطمینان از انتخاب صحیح 4 مورد فوق و عدم نیاز به پیش نمایش، میتوانید بجای کلیک بر روی تکمه پیش نمایش، بر روی تکمه چاپ کلیک نمایید تا دستور چاپ بطور مستقیم برای چاپگر ارسال گردد.