سيمرغ همانند اکثر نرمافزارهاي مديريت بانکهاي اطلاعاتي، از ابزاري به نام واژهنامه براي جستجو استفاده ميکند. واژهنامهها در واقع ليستهاي مرتب شده از اطلاعات هستند و در پي عمل بهنگامسازي (Indexing) ايجاد و به روز ميشوند. هر مدخل جستجو (مثلا" عنوان، نويسنده، ناشر و ...) يک واژهنامه خاص خود را دارد، براي مثال در واژهنامه موضوع، تمام موضوعات به شکل مرتب شده وجود دارد و در دسترس ميباشد.
برای مشاهده واژهنامه لازم است پس از اجرای کلاینت سیمرغ وارد پایگاه مورد نظر شوید و از منو گزینهی واژهنامه را انتخاب نمایید.
واژههای قبلی و واژههای بعدی:
در يک صفحه تعداد محدودي از واژهها قابل نمايش ميباشد، بنابراين براي ديدن واژههاي ديگر ميتوانيد از کليدهاي واژههاي بعدي و واژههاي قبلي استفاده کنيد. در واقع با استفاده از اين تکمهها مي توانيد صفحه به صفحه در فهرست واژهها به جلو يا عقب حرکت کرده و واژههاي قبل يا بعد را ملاحظه نمایید.
مدخل جستجو
در اين قسمت ميتوانيد مدخل جستجوي مورد نظر خود را انتخاب کنيد و سپس واژهنامه مربوط به آن مدخل را ملاحظه نمایید. براي انتخاب مدخل جستجو کافي است که کليد فلش واقع در سمت چپ مدخل جستجو را فشار دهيد تا فهرست مداخل جستجو باز شود. سپس از فهرست باز شده، مدخل جستجوي مورد نظر خود را انتخاب کنيد (مانند شکل زير). با اين کار بلافاصله واژهنامه آن مدخل در قسمت واژهها به نمايش در ميآيد.
نوع
عبارتهاي موجود در واژهنامه به سه نوع تقسيم مي شود؛ واژه ، شناسه و کليدواژه. در ادامه به توضيح مختصري درباره هر يک ميپردازيم.
واژه: به هر کلمهاي که ما بين دو جداکننده (فاصله) قرار بگيرد واژه گفته ميشود. بعنوان مثال در عبارت "Quick reference guide" هر يک از کلمات "Reference" ، "Quick" و "Guide" يک واژه ميباشند. با انتخاب اين گزينه، قادر خواهيد بود تمام کلمات مربوط به يک مدخل را مشاهده کنيد. براي مثال اگر مدخل "موضوع" را انتخاب کرده باشيد میتوانيد تک تک کلمات موجود در عبارتهاي موضوعي را ببينيد.
شناسه: به عبارتي که در کليت، خود توانايي شناساندن يک فقره اطلاعاتي را دارد، اطلاق ميگردد. بعنوان مثال عنوان کامل يک کتاب، شناسهاي براي آن کتاب ميباشد. با انتخاب اين گزينه قادر خواهيد بود که عبارتهاي موجود در مداخل را به شکل کل عبارت ببينيد. براي مثال اگر واژهنامه "عنوان" را انتخاب کنيد، در ليست واژهها، عناوين کامل کتابها را خواهيد ديد. بديهي است که در اين حالت تک تک کلمات عناوين، قابل مشاهده نخواهد بود. اين حالت دقيقا" شبيه به برگهدانهاي موجود در سيستم دستي است که در اين سيستم، جستجو کننده تنها ميتواند تمام عبارتها را جستجو کند زيرا که فهرست برگه شامل کل عبارت عنوان است و تک تک کلمات، فهرست برگه مخصوص به خود را ندارند.
کليدواژه: کلیدواژه بخشی از اطلاعات است که بدلیل اهمیت بالا توسط کتابدار مشخص و علامتگذاری شده است. در اين مورد نه تنها تمام عبارت در کليت خود، نشان داده ميشود، بلکه با تک تک کلمات آن نیز همانند واژه رفتار میشود. کل عبارت کليدواژه بسيار به مورد "شناسه" شبيه است، اما ارزش اطلاعاتي مستقل کمتری از آن دارد. به عنوان مثال، "عنوان فرعي" ميتواند يک کليدواژه براي دسترسي به يک کتاب باشد اما اين عبارت ارزش شناسهاي ندارد.
تعداد یافتههای هر عبارت بازنمایی شود:
با انتخاب اين گزينه (کليک روي آن)، در هنگام ملاحظه واژهنامه، تعداد تکرارهاي هر عبارت در مدخل جستجوي مربوطه نشان داده مي شود. براي مثال اگر واژهنامه "عنوان" در پايگاه کتابهاي لاتين را انتخاب کنيد. واژه "Computer" را خواهيد ديد، اما مشخص نيست که اين واژه، در عنوان چند کتاب به کار رفته است. حال اگر اين گزينه را تيک بزنيد در ستونهاي مقابل اين عبارت خواهيد ديد که عبارت "Computer"، در چند کتاب به شکل واژه و در چند کتاب به شکل شناسه به کار رفته است.
جستجوی واژه تحت مکاننما:
با استفاده از اين تکمه ميتوانيد يک عبارت موردنظر در واژهنامه را جستجو کرده و به رکوردهاي مربوط به آن دسترسي پيدا کنيد. براي اين منظور بايد مکاننما را بر روي عبارت موردنظر، در جدول نمايش واژهنامه قرارداده و تکمه جستجوي عبارت تحت مکاننما را فشار دهيد. دراين حالت اگر تعداد رکوردهاي بازيابي شده بيش از يک رکورد باشد، پنجره "نمايش خلاصه رکوردها" باز شده و رکوردهاي بازيابي شده به صورت خلاصه نمايش داده خواهد شد. در غير اين صورت، اگر فقط يک رکورد بازيابي شود، پنجره فرم کامل باز شده و رکورد به فرم کامل نمايش داده خواهد شد.به عنوان نمونه اگر در مثال فوق تکمهی جستجوی واژه تحت مکان نما را بزنید رکورد ها به شکل زیر نمایش داده میشود.
پرش به:
تعداد واژهها معمولا" بسيار زياد است و لذا نميتوان با کليدهاي واژههاي بعدي و یا واژههاي قبلي به واژه مورد نظر رسيد. براي انتقال مکاننما در جدول نمايش واژهنامه بر روي يک واژه خاص، بايد واژه موردنظر را در دريچه مقابل تکمه "پرش به" وارد نموده و تکمه "پرش به" را انتخاب کنید. در اين حالت مکاننما بر روي واژه موردنظر در واژهنامه انتقال خواهد يافت. لازم به ذکر است در صورتيکه واژه موردنظر در واژهنامه وجود نداشته باشد، مکاننما به اولين واژهاي که بر اساس قواعد مرتبسازي بعد از عبارت موردنظر قرار ميگيرد انتقال خواهد يافت.
بهعنوان مثال برای جستجوی واژهی computer همانطور که در تصویر ملاحظه میکنید این واژه را در کادر پرشبه نوشته و تکمهی پرش به را بزنید.
یکی دیگر از استفادههای واژهنامه برای فهرستنویسان یا مسئولین ورود اطلاعات در هر مرکز، مشخص نمودن غلطهای تایپی کلمات و یکدستی اطلاعات است. به عنوان مثال با مرور واژهنامه براحتی میتوان کلمه Camputer را تشخیص داد که هنگام ورود اطلاعات به اشتباه وارد شده است و با استفاده از جستجوی واژه تحت مکاننما و پیدا کردن شماره رکورد مربوطه؛ آنرا به Computer اصلاح نمود.